Gemeenten ontvangen nieuwe handreiking veiligheid en weerbaarheid: Nederlandse technologie staat klaar

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft een nieuwe handreiking uitgebracht met 41 maatregelen om de veiligheid en weerbaarheid van gemeenten te versterken. Het document ondersteunt gemeenten bij de voorbereiding op uiteenlopende crisissituaties en benadrukt dat weerbaarheid geen losstaand project is, maar een doorlopende opdracht die organisatiebreed moet worden geborgd.

Gemeenten spelen daarin een sleutelrol: zij staan dicht bij inwoners, beschikken over lokale netwerken en zijn verantwoordelijk voor de continuïteit van publieke voorzieningen. De handreiking is modulair opgezet en biedt ruimte om lokaal te prioriteren en op maat uit te voeren.

Nederlandse technologie kan direct helpen

Juist bij de stap van papier naar praktijk zijn er in Nederland al oplossingen beschikbaar. De afgelopen jaren is veel ervaring opgedaan met digital twin-technologie: digitale weergaven van steden en regio’s waarin gegevens en scenario’s samenkomen. Daarmee kunnen gemeenten kwetsbaarheden zichtbaar maken en scenario’s doorrekenen, zodat maatregelen uit de handreiking concreet worden.

Drie voorbeelden uit de praktijk

Noodsteunpunten
De handreiking vraagt gemeenten om noodsteunpunten in te richten waar inwoners tijdens een langdurige crisis terechtkunnen. Maar welke locaties zijn hiervoor het meest geschikt? Een digital twin kan dit vooraf doorrekenen: hoeveel inwoners kunnen binnen 10 of 15 minuten lopen of fietsen een steunpunt bereiken, en welke wijken vallen buiten de dekking? Door deze analyse ontstaat een rangorde van mogelijke locaties, gekoppeld aan demografische gegevens zoals leeftijd en mobiliteit. In de crisisfase zelf kan de digital twin bovendien live-informatie tonen, zoals drukte rond de steunpunten of bereikbaarheid via de hoofdwegen. Zo wordt voorkomen dat één steunpunt overbelast raakt, terwijl een ander nog ruimte heeft.

Drinkwater en tijdelijk sanitair
Bij uitval van drinkwater of riool is snelheid cruciaal. Een digital twin helpt om vooraf scenario’s door te rekenen. Waar kunnen tappunten en sanitaire voorzieningen het beste worden geplaatst, zodat ze bereikbaar zijn voor zoveel mogelijk inwoners, en vooral voor kwetsbare groepen? Ook de logistiek is te plannen: welke routes zijn geschikt voor de aan- en afvoer van water en het onderhoud van voorzieningen, en welke alternatieve routes zijn beschikbaar als een weg tijdelijk onbegaanbaar is? Door dit vooraf in kaart te brengen, beschikken gemeenten over een concreet draaiboek dat direct inzetbaar is.

Aanrijroutes en uitvalswegen
De handreiking stelt dat elke wijk meerdere uitvalswegen en aanrijroutes moet hebben voor hulpdiensten. Maar wat gebeurt er als een brug wordt afgesloten of een dijk doorbreekt? Met een digital twin kan de gemeente deze scenario’s simuleren en zien welke routes overeind blijven. Ook responstijden van brandweer en ambulance zijn hiermee te berekenen, zodat knelpunten direct zichtbaar worden. In plaats van achteraf te constateren dat een wijk onbereikbaar was, kunnen gemeenten nu vooraf maatregelen nemen, zoals tijdelijke omleidingen of het inzetten van extra posten.

Kans voor gemeenten én Nederland

De VNG-handreiking biedt gemeenten een stevig kader. Door gebruik te maken van bestaande Nederlandse digital twin-technologie kunnen zij deze maatregelen concreet maken en toetsen in hun eigen lokale context. Tegelijkertijd is dit een kans voor Nederland als geheel: ons land heeft de kennis en technologie al in huis om internationaal een voortrekkersrol te spelen op het gebied van digitale weerbaarheid.